مقایسه روش های تقطیر با آب (hd)، استخراج توسط مایکروویو بدون حلال (sfme)،میکرواستخراج با فاز جامد از فضای فوقانی(hs-spme) توسط فیبرهای pdms و hmdsa-lus-1 به منظور استخراج و آنالیز اسانس اندامهای سه گونه گیاه دارویی stachys lavandulifolia vahl. and stachys inflata ‚ stachys byzantina

گونه های stachys مورد مطالعه در این تحقیق به طور چشمگیری در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی و تزئینی مورد استفاده قرار می گیرند و اشکال دارویی مختلف آن ها در بازارهای دارویی یافت می شود. برای اولین بار کروماتوگرافی گازی کوپل شده با طیف سنج جرمی توسط روش میکرواستخراج با فاز جامد از فضای فوقانی و فیبر با پوشش ذرات نانو پروس دارای گروه عاملی هگزا متیل دی سیلازان (hs-spme with hmdsa-lus-1 fiber-gc/ms) به منظور استخراج و آنالیز ترکیبات فرار سه گونه stachys مورد مطالعه قرار گرفتند و نتایج با روش های تقطیر با آب(hd) ، تقطیر توسط امواج مایکروویو sfme)) و میکرواستخراج با فاز جامد از فضای فوقانی و فیبر با پوشش پلی دی متیل سیلوکسان (hs-spme with pdms fiber-gc/ms) مقایسه شدند. دمای استخراج، زمان اثر امواج فراصوت و زمان استخراج، در روش hs-spme-gc/ms شرایط بهینه شده بود. ترکیبات استخراج شده با مطالعه و بررسی دقیق زمان های بازداری ترکیب ها، شاخص بازداری، طیف های جرمی و مقایسه کلیه این پارامترها با ترکیب های استاندارد صورت گرفت و اندازه گیری های کمی نیز توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی انجام گرفت. تعداد ترکیبات شناسایی شده گونه هایstachys byzantina، stachys inflata و .stachys lavandulifolia vahl در روش hd،sfme ، hs-spme with pdms fiber و hs-spme with hmdsa-lus-1 fiber، به ترتیب (32، 33 و33)، (21، 32 و24)، (24، 28 و34) و (11، 9 و11) ترکیب در اسانس حاصل از اندام های کل سه گونه در مرحله گلدهی بود. مقایسه نتایج نشان می دهد که این سه تکنیک هم خوانی بسیار خوبی با هم دارند و هر سه روش نشان می دهند گونه های مورد مطالعه غنی از سزکویی ترپن هیدروکربنی می باشند که بیشترین درصد ترپن استخراج شده در این تکنیک ها می باشد. روش (hs-spme) مناسب برای ترکیباتی که فراریت بالایی دارند می باشد دو تکنیک (hd) و (sfme) در استخراج ترکیبات سنگین تر موفق تر عمل کرده و درصد بیش تری از این نوع ترپن ها را در مجموع به خود اختصاص می دهند. مقایسه نتایج حاصل از فیبر نانو پروس hmdsa-lus-1 با فیبر تجاری pdms نشان می دهد که فیبر نانو پروس را می توان برای تشخیص تخصصی جنس stachys از بین جنس های گیاهی گوناگون به کار برد وفیبر نانو پروس hmdsa-lus-1 برای استخراج ترکیبات نسبتاً قطبی کارایی خوبی در مقایسه با فیبر تجاری pdms دارد. هر چند فیبر نانوپروس به مراتب تعداد ترکیبات فرار کمتری را نسبت به فیبر تجاری pdms استخراج کرده است، اما از مقایسه درصد وزنی ترکیبات استخراج شده توسط فیبر نانوپروس hmdsa-lus-1 می توان گفت که این فیبر ترکیبات مهم گونه های مورد مطالعه جنس stachys یعنی carvacrol و thymol را که فیبر تجاری pdms قادر به استخراج آن ها نبوده به مراتب بهتر استخراج نموده است و قابلیت خود را در استخراج این ترکیبات به خوبی نشان می دهد.